mã hóa tài sản bị đánh cắp gây tranh cãi pháp lý

Gần đây, một vụ án liên quan đến việc trộm cắp triệu mã hóa đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Vụ án này không chỉ phơi bày rủi ro trong lĩnh vực tài sản mã hóa mà còn làm nổi bật sự khác biệt trong việc xác định pháp lý tài sản mã hóa ở nước ta.

Vào tháng 5 năm 2023, cư dân Thượng Hải, ông Âu, phát hiện ra rằng số mã hóa trị giá hàng triệu trong ví của mình đã biến mất. Qua điều tra, ông Âu phát hiện một tháng trước có người đã chuyển toàn bộ mã hóa của mình đi. Thông qua phân tích kỹ thuật, ông Âu phát hiện rằng ví mà ông sử dụng có chương trình "cửa hậu" tự động lấy chìa khóa riêng.

Dưới sự hỗ trợ của các bên liên quan, ông Âu đã thành công trong việc xác định nghi phạm và vào tháng 8 năm 2023 đã nộp đơn kiện hình sự lên cơ quan công an. Sau đó, ba nhân viên nội bộ của một nền tảng là ông Lưu, ông Trương 1 và ông Đổng 2 đã bị bắt.

Theo phán quyết của tòa án, ba bị cáo đã lợi dụng chức vụ của mình để cài đặt chương trình "cửa hậu" trong ví, thu thập trái phép khóa cá nhân và cụm từ khôi phục của người dùng. Họ đã thu thập tổng cộng 27622 cụm từ khôi phục và 10203 khóa cá nhân, liên quan đến 19487 địa chỉ ví. Ba người này dự định sau hai năm sẽ sử dụng dữ liệu này để thu lợi bất chính từ tiền ảo của người dùng.

Tuy nhiên, trong quá trình điều tra vụ án đã xảy ra một bước ngoặt bất ngờ. Viện kiểm sát phát hiện rằng, người thực sự chuyển đi mã hóa của Âu nào đó là một nhân viên cũ khác, Trương nào đó 2. Trương nào đó 2 đã cài đặt một chương trình cửa hậu tương tự trong ví của một nền tảng khác từ năm 2021, và vào tháng 4 năm 2023 đã sử dụng dữ liệu thu được bất hợp pháp để chuyển đi mã hóa của Âu nào đó.

Cuối cùng, tòa án tuyên án bốn bị cáo ba năm tù giam vì tội thu thập trái phép dữ liệu hệ thống thông tin máy tính, và phạt tiền. Tuy nhiên, bản án này đã gây ra tranh cãi.

Có ý kiến cho rằng, vụ án này nên được kết tội theo tội trộm cắp hoặc tội chiếm đoạt tài sản, chứ không phải tội thu thập trái phép dữ liệu hệ thống thông tin máy tính. Điều này phản ánh sự khác biệt trong việc xác định tính chất của tài sản mã hóa giữa các cơ quan tư pháp. Một số thẩm phán cho rằng tài sản mã hóa không thuộc về "tài sản" theo nghĩa truyền thống, trong khi những người khác lại cho rằng nó có thuộc tính tài sản.

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều án lệ về cơ bản đã công nhận thuộc tính tài sản của mã hóa. Ví dụ, một số trường hợp chỉ ra rằng tiền ảo có thuộc tính tài sản theo nghĩa hình sự, có thể trở thành đối tượng của tội phạm tài sản.

Có chuyên gia chỉ ra rằng, tài sản mã hóa như Bitcoin thực sự đã đáp ứng các yêu cầu đặc trưng của "tài sản" trong luật hình sự, bao gồm khả năng quản lý, khả năng chuyển nhượng và giá trị. Do đó, việc định tính vụ án này là tội chiếm đoạt tài sản có thể hợp lý hơn, cũng như có thể đánh giá chính xác hơn về ý định chủ quan và hành vi khách quan của bị cáo.

Vụ việc này đã làm nổi bật mâu thuẫn giữa phát triển pháp luật và công nghệ. Khi công nghệ blockchain và thị trường mã hóa tiếp tục phát triển, chúng tôi hy vọng rằng trong tương lai, pháp luật có thể xác định chính xác hơn các thuộc tính pháp lý của mã hóa tài sản, cung cấp hướng dẫn rõ ràng và thống nhất hơn cho thực tiễn tư pháp.